การผสมผสานของศิลปะ ข่าวสาร และการโฆษณาชวนเชื่อ ภาพพิมพ์แกะไม้กระจายคำในทุกสิ่งตั้งแต่สึนามิไปจนถึงแฟชั่นล่าสุด
“ผู้หญิงขี่สึนามิในอ่างอาบน้ำไม้ของเธอ คุณจะไม่เชื่อว่าเธอลงจอดที่ไหน!” ฟังดูเหมือนคลิกเบต แต่ช่วงกลางเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2439 และทั่วประเทศญี่ปุ่น ข่าวสึนามิที่รุนแรงในซันริคุในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศกำลังแพร่กระจาย: มีผู้เสียชีวิต 22,000 รายและบ้านเรือน 9,000 หลังถูกทำลาย นอกโรงพิมพ์ ฝูงชนรอเอกสารของวันนั้น แต่จะไม่กระทบต่อหน้าที่เต็มไปด้วยคอลัมน์หลังคอลัมน์ของข้อความ แต่ข่าวนี้มาจากงานศิลปะ ภาพหลากสีที่สร้างขึ้นโดยทีมศิลปินที่ใช้เวลาหลายวันในการแกะสลักบล็อกไม้ ใช้หมึกเป็นชั้นๆ และกดบล็อกลงบนกระดาษที่ทำจากเปลือกหม่อน ทั้งหมดนี้เพื่อสร้างภาพที่สวยงามน่าทึ่งที่แต่ละคนบอก เรื่องราว. ภาพพิมพ์ดังกล่าวเป็นงานศิลปะราคาไม่แพงสำหรับคนทั่วไป ข่าวสำหรับคนที่อยากรู้อยากเห็น พวกเขาเป็นแท็บลอยด์ของเวลา
ภาพพิมพ์และเครื่องพิมพ์แกะไม้มีอยู่ทั่วไปในยุคนั้นก่อนที่ภาพถ่ายและภาพพิมพ์หินจะเข้ายึดครองในช่วงต้นทศวรรษ 1900 Barry Till ภัณฑารักษ์ศิลปะเอเชียที่ Art Gallery of Greater Victoria ในบริติชโคลัมเบียกล่าวว่า “มีภาพหลายล้านภาพอย่างแท้จริง “ผู้คนจะมาที่โรงพิมพ์และซื้อมันด้วยเงินเพียงไม่กี่เพนนี”
ศิลปินได้รับการว่าจ้างจากร้านพิมพ์เพื่อสร้างงานศิลปะ แต่มันเป็นความพยายามของทีม ชิ้นส่วนสึนามิซันริคุซึ่งออกแบบโดยศิลปิน Utagawa Kokunimasa เป็นรูปสี่เหลี่ยมซึ่งเป็นภาพที่มีสี่แผง และแต่ละสีในภาพต้องใช้ไม้แกะสลักด้วยไม้เชอร์รี่ของตัวเอง ตัวอย่างเช่น งานพิมพ์ที่มีหกสีและสี่แผง เช่น ต้องใช้บล็อกไม้ที่แกะสลักอย่างประณีต 24 ชิ้นจึงจะเสร็จสมบูรณ์ หลังจากทาแต่ละสีแล้ว ภาพพิมพ์จะถูกทำให้แห้งบนเส้นหรือเสื่อทาทามิก่อนที่จะใช้สีถัดไป อาจต้องใช้เวลาถึงห้าวันในการผลิตแผ่นไม้สำหรับภาพเดียว แต่ยังคงผลิตเป็นจำนวนมากในรุ่น 500, 1,000 หรือแม้แต่มากถึง 100,000 ชิ้นในช่วงสงคราม
ภาพพิมพ์แกะไม้ที่เรียกว่าอุกิโยะเอะเป็นรูปแบบศิลปะที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนานในญี่ปุ่น แต่เมื่อภาพพิมพ์โคคุนิมาสะทั้งสองนี้ถูกสร้างขึ้นในช่วงรัชสมัยของจักรพรรดิเมจิ พ.ศ. 2411-2455 ญี่ปุ่นกำลังปรับปรุงให้ทันสมัยขึ้นอย่างรวดเร็วในขณะที่เปลี่ยนจากสังคมศักดินาที่มีนโยบายแยกตัวที่เคร่งครัดไปเป็นมหาอำนาจโลกในเวลาเพียง 40 ปี เป็นช่วงที่งานของช่างพิมพ์ก็เปลี่ยนไปเช่นกัน รูปภาพของโสเภณี ทิวทัศน์ วีรบุรุษในประวัติศาสตร์ และนักแสดงคาบุกิที่แพร่หลายมากในอดีต ส่วนใหญ่แล้วจะถูกแทนที่ด้วยภาพพิมพ์ที่พูดถึงญี่ปุ่นสมัยใหม่: เทคโนโลยีและสถาปัตยกรรมล้ำสมัย รวมถึงรถไฟและสายโทรเลข โรงงาน และสะพาน; ผู้ชายสวมหมวกทรงสูงและหางมีผมสไตล์ตะวันตก (พร้อมจอนสับเนื้อแกะและหนวดที่มือจับ) ผู้หญิงสวมหมวกและชุดยาวที่พลุกพล่าน เดินเล่นบนทางเดินพร้อมร่มกันแดด
ภาพพิมพ์สมัยเมจิกล่าวกับผู้คนอย่างแท้จริงว่า “คุณกำลังจะเปลี่ยนอย่างรวดเร็ว” ทิลล์อธิบาย “ตัดหัวของคุณ ไว้เครา แต่งตัวแบบตะวันตก จักรพรรดิและจักรพรรดินีเป็นแบบอย่างและทุกคนก็ลอกเลียนแบบ”
ในขณะที่การแจกจ่ายภาพพิมพ์อุกิโยะเป็นวิธีที่ได้รับความนิยมในการเผยแพร่คำของญี่ปุ่นยุคใหม่ พวกเขายังถูกใช้เป็นเครื่องมือในการโฆษณาชวนเชื่อ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงสองสงครามที่ญี่ปุ่นต่อสู้กันในยุคนั้น ภาพพิมพ์ที่เผยแพร่ตลอดช่วงสงครามกับจีน (ค.ศ. 1894-95) และรัสเซีย (1904-05) แสดงให้เห็นภาพเหตุการณ์ทางการทหารที่เกินพิกัด—หน่วยสอดแนมที่เข้มแข็งเข้าตรวจดูสนามรบถัดไป การเฉลิมฉลองชัยชนะ การต่อสู้ที่กล้าหาญ ญี่ปุ่นและกองทัพมีทัศนคติที่ดี (และมีผู้บาดเจ็บเล็กน้อย) ในขณะที่การพรรณนาถึงศัตรูมักจะเป็นการเหยียดเชื้อชาติและดูถูก โดยที่ศพถูกกองอยู่สูง งานศิลปะที่ผลิตในปริมาณมากทั้งหมดนี้ใช้เพื่อกระตุ้นความภาคภูมิใจของชาติและสนับสนุนสงคราม ภาพพิมพ์ยังเป็นเครื่องมือในการสรรหาบุคลากรที่มีประสิทธิภาพเป็นพิเศษอีกด้วย “เด็กหนุ่มจะเห็นพวกเขาและพูดว่า ‘ฉันต้องการเข้าร่วมกองทัพ’” ทิลล์กล่าว
ภาพพิมพ์ที่แสดงสึนามิซันริคุและผลที่ตามมานั้นเกี่ยวกับการเผยแพร่ข่าวมากกว่าการโฆษณาชวนเชื่ออย่างโจ่งแจ้ง แต่พวกเขาก็บีบข้อความบางส่วนเช่นกัน ตัวอย่างเช่น ภาพอุกิโยะที่แสดงคนงานกาชาด พูดถึงความพยายามของญี่ปุ่นในการปรับปรุงให้ทันสมัย “พวกเขาต้องการแสดงให้เห็นว่าตอนนี้เรามีความเท่าเทียมกับชาวอเมริกันและชาวยุโรป เรามีสภากาชาดเป็นของตัวเอง ดังนั้นเราจึงกลายเป็นคนตะวันตก” ทิลล์กล่าว และรัฐบาลอาจใช้ภาพพิมพ์เพื่อรับสมัครคนงานเพื่อสร้างเมืองขึ้นใหม่และช่วยบรรเทาทุกข์หลังภัยพิบัติดังกล่าว
ภาพลักษณ์ของสึนามิซันริคุของโคคุนิมาสะนั้นช่างน่าเศร้าในทันที แต่ก็สวยงามและน่าขบขันด้วย ท่ามกลางกระแสน้ำที่ท่วมท้นไปด้วยศพ เรือที่ท่วมขัง และอาคารที่กำลังลุกไหม้ ผู้คนพยายามช่วยเหลือซึ่งกันและกันและเกาะติดทุกสิ่งที่ลอยอยู่อย่างสิ้นหวัง และเหนือสิ่งอื่นใดคือสตรีเปลือยกายท่องอ่างอาบน้ำเพื่อความปลอดภัย
แต่การนั่งอาบน้ำที่ผู้หญิงคนนั้นเลือกมาถูกเวลาแล้วจริงหรือ? “เป็นเรื่องที่น่ายินดีกับเธอที่ลอยอยู่ด้านข้างของภูเขาและเอาตัวรอดโดยไม่มีอะไรนอกจากอ่างอาบน้ำ” ทิลล์กล่าว และเสริมว่าเขาเชื่อว่านี่เป็นเรื่องราวที่แท้จริงของการเอาชีวิตรอดท่ามกลางการสูญเสียครั้งใหญ่ของผู้คนนับพัน
ถึงกระนั้น เรื่องราวของเธอก็ยังมีความสวยความงามอยู่บ้าง ไม่ว่าจะไม่มีหลักฐานหรือไม่ก็ตาม เมื่อคุณพิจารณาการแปลตามตัวอักษรของรูปแบบศิลปะที่แสดงการเดินทางของเธอในสองมิติ อุกิโยะ-เอะหมายถึง “ภาพของโลกที่ลอยอยู่”
